Deze week werd eindelijk de langverwachte rekentool voor het bepalen van het geluid van buitenunits van airco’s en warmtepompen gepubliceerd. Die rekentool is onderdeel van nieuwe regels rondom dat geluid. Wij juichen regelgeving toe, maar niet zoals die nu is vormgegeven. In de huidige opzet wordt de bouwkolom opgezadeld een niet eenduidige, oncontroleerbare en onhaalbare wet. Zeker als je bedenkt dat deze wet al over anderhalve maand in werking treedt.
De aankomende regelgeving heet officieel ‘wijziging van de regeling Bouwbesluit 2012 inzake de bepalingsmethode voor het geluidsniveau van installaties voor warmte- of koudeopwekking (o.a. airco`s en lucht water warmtepompen)’. Deze materie is complex en laat zich dan ook niet eenvoudig samenvatten. Het is echter 100% duidelijk dat de huidige opzet in de praktijk veel onduidelijkheid en problemen zal opleveren én de zoveelste prijsverhoging met zich mee zal brengen.
Waardeloze richtlijn
Na vele pogingen om, op basis van de inhoud, hierover een gesprek aan te gaan met de betrokken partijen kiezen we nu maar voor de versie van de ‘oneliner’:
“het is een waardeloze, niet eenduidige en niet controleerbare richtlijn die in de praktijk veel conflicten en problemen gaat opleveren.”
Dat beargumenteren we hier met tien punten:
- Norm ontbreekt:
Er worden eisen gesteld, terwijl er geen bruikbare onderliggende norm beschikbaar is. Volgens de enige beschikbare Europese norm (EN12102), benoemen fabrikanten onder een zelf te bepalen nominaal vermogen (conform de EN14511) het geluid bij een buitentemperatuur van +7°C en 55°C watertemperatuur. Bij alle andere omstandigheden (dat is dus in >99%) wijken de waarden dus af! Voor de maximale waarden is zelfs helemaal geen norm beschikbaar en mag iedereen zijn eigen invulling geven. Leg een R&D-afdeling van een fabrikant maar eens uit dat er een eis behaald moet worden op de erfgrens waarbij de omgevingsfactoren telkens weer anders zijn en er geen bruikbare norm beschikbaar is.
2. Maatwerk vereist:
Door een eis op de erfgrens te bepalen of bij een te openen raam blijf je afhankelijk van de situatie (weerkaatsing, temperaturen buiten, aanvoertemperaturen, bedrijfscondities, compressor frequenties, ventilator-toerentallen, achtergrondgeluiden, weersinvloeden enz.). Dit zorgt telkens voor maatwerk en veel discussies/ interpretaties. De basis moet een fabrieksnorm zijn waarbij je fabrikanten duidelijk maakt onder welke omstandigheden welke geluidsniveaus vereist zijn die onder laboratoriumomstandigheden vastgesteld kunnen worden.
3. Rekentool te laat gereed:
Er is een rekentool ontwikkeld die middels een theoretische benadering een voorspelling doet van het te verwachten geluid in een bepaalde situatie. Deze tool is afgeleid van de Duitse rekentool https://www.waermepumpe.de/normen-technik/schallrechner/. De Nederlandse rekentool is pas vorige week beschikbaar gekomen, terwijl wetgeving 1 januari 2021 in zou moeten gaan. Hoe kan de markt zich dan voorbereiden?
4. Theorie en praktijk liggen ver uit elkaar:
Resultaten uit de rekentool en de praktijkervaringen zullen 100% zeker afwijken. Voor de input van de tool is namelijk geen bruikbare norm beschikbaar.
5. Onduidelijke uitgangspunten:
Geluidsmetingen in het veld worden bij <+10°C buitentemperatuur (ruimteverwarming) en <+18°C buitentemperatuur (tapwater) uitgevoerd. Wat te doen als je bij +9°C voldoet, maar er blijken toch klachten bij -2°C. Hierbij meegenomen dat de omstandigheden bij een eventuele nieuwe meting weer +8°C is en dat alles weer voldoet. Wie is verantwoordelijk voor de kosten? Hoe gaan we hier praktisch mee om?
6. Voorkeur EU-norm:
De fabrieksnorm die gewenst is moet op EU-niveau worden bepaald. Dit is een vereiste zodat fabrikanten voldoende noodzaak (schaalgrootte) hebben om hun ontwikkelingskracht in te zetten.
7. Praktijkervaringen mee laten wegen:
Welk onderzoek of welke praktijkervaringen zijn benut bij het vaststellen van de eisen? Wij hebben als een van de grootste aanbieders van lucht/water-warmtepompen in Nederland een totaal ander beeld dan wordt voorgesteld. Hierbij hebben we een voorstel gedaan om in de praktijk bij bewoners langs te gaan, zodat hier een beter beeld over gevormd kan worden.
8. Transitie wordt belemmerd door kostenverhoging:
Stel dat de huidige opzet definitief wordt doorgevoerd, dan krijgt de woningbouw in een korte tijd enorm veel (kostenverhogende) aanpassingen te verwerken (zie inleiding) en gaan nu (voor alleen de Nederlandse markt) specifieke geluidseisen opstellen. Los dat fabrikanten niet weten wat ze moeten ontwikkelen (geen norm), zullen ze eventuele aanpassingen en correcties voor beperkte aantallen moeten doen en dit zal prijsverhogingen tot gevolg hebben. Daarnaast worden de vraag – en aanbodzijde geconfronteerd met extra kosten door telkens maatwerk te moeten toepassen (gebruik van de tool, geluidsmetingen, beoordeling en overleg van meetwaarden, verschil van theoretische berekening en de praktijkwaarden enz.) Dit zal een grote belemmering zijn voor de energietransitie!
9. Redelijke invoeringstermijn ontbreekt:
Bij een introductie van een norm op productniveau dient een redelijke invoeringstermijn gehanteerd te worden.
10. Expertise warmtepomp markt is niet benut:
De huidige norm is opgesteld zonder specifieke expertise vanuit ons marktgebied en zelfs brancheverenigingen zijn niet voldoende betrokken geweest bij het opstellen van de eisen. Wij leveren graag onze input en gaan met iedereen graag een discussie aan op de inhoud die los staat van ons fabricaat.
Het complete verhaal
Los van de oneliners blijven we graag verwijzen naar het complete verhaal, waarbij we in voorafgaande blogs en een reactie in de consultatieronde met onderbouwing onze visie gedeeld hebben. Daarnaast hebben we oplossingen aangedragen. Deze staan verwoord in de eerder genoemde consultatieronde waarvan we overigens nooit een terugkoppeling van hebben ontvangen (https://alklima.nl/actueel/alklima-geeft-visie-tijdens-consultatieronde-bouwbesluit).
De belangrijkste is om een (Europese) fabrieksnorm te hanteren waarbij alle partijen geluidsgegevens moeten weergeven onder vastgestelde laboratoriumomstandigheden met een duidelijke onderliggende norm. Alleen hierdoor ontstaat duidelijkheid voor de gehele markt, maar ook voor de individuele particulier. Ook hebben we al veel initiatieven genomen om oplossingen aan te reiken.
Omkastingen
Voorbeelden hiervan zijn de Wattz Cube, Wattz Up dakkappen (https://alklima.nl/wattz), maar ook opstellingen van de warmtepomp in een berging waardoor een esthetische fraaie opstelling (met demping) ontstaat. Uiteraard hebben we ook diverse geluidsmetingen in het veld uitgevoerd en de toepassing van externe omkastingen beoordeeld. Hierbij is ook de productontwikkeling aan bod gekomen, maar bij alle oplossingen lopen we tegen het ontbreken van een bruikbare en beschikbare norm aan.
Voor degenen die er aan twijfelen; laat duidelijk zijn dat wij het toejuichen dat er een wetgeving komt waarin geluidseisen zijn vastgelegd. Het gaat ons om het feit dat de bouwkolom met de huidige opzet wordt opgezadeld met een niet eenduidige, controleerbare en haalbare wetgeving.
Nog een keer ons geluid
Het is al snel 2021 en worden uiteraard steeds meer geconfronteerd met de gevolgen van de (voorgenomen) wetgeving. Helaas krijgen we hierbij de bevestiging van hetgeen wij meerdere malen voorspeld hebben en daarom willen we door middel van dit schrijven nog een keer ons geluid laten horen. Graag nodig we u uit om inhoudelijk te reageren.
