Gemotiveerd en vrijwillig aan de warmtepomp

Consumenten en ook installatiebedrijven zitten niet te wachten op een warmtepomp die je door de strot wordt geduwd. In plaats van dwang blijft –wel of geen- hybride nu een gemotiveerde keuze bij ketelvervanging. Dat de warmtepompmarkt daardoor minder hard groeit, is de consequentie. Maar daar hoeven we niet rouwig om te zijn. Dat zijn de dingen die bij mij blijven hangen na dit nieuws van afgelopen week.

Fabrikanten en branchevertegenwoordigers trekken fel van leer: zij voelen zich in hun hemd gezet door een overheid die twee jaar na dato de snelweg van de energietransitie verruilt voor de toeristische route.  Alsof je richting de Côte d’Azur niet de snelle tolweg pakt –de péage– , maar de iets minder directe Route National. Dezelfde bestemming, maar een rustiger en langzamere reis. Voor de een een verademing, voor de ander een verschrikking.

Mitsen en maren

Het voornemen dat Hugo de Jonge op de VSK in 2022 presenteerde, zwakte het afgelopen jaar al af om uiteindelijk in de dop te sneuvelen. De (hybride) warmtepomp blijft op tafel bij ketelvervanging, maar gaat op korte termijn geen plicht worden als het aan het nieuwe kabinet ligt. Een offer in de verrechtsing van het politieke klimaat, dat vooral voor de grote opschalers vervelend is. Maar ook zonder de ruk naar rechts, was het nog een heel karwei om op tijd een werkbare norm op tafel te krijgen. Daar werd een dusdanig robbertje over gevochten, met allerlei mitsen en maren, dat je je misschien maar blij moet zijn dat de markt dit bespaard blijft. Duidelijkheid werkt beter.

Heeft de warmtepomp het wel nodig?

Opvallend was dat de industrie en de lobby voor de bühne boos en teleurgesteld reageerde, maar het merendeel van de installateurs de schouders ophaalde. ‘Die warmtepomp, die redt het wel.’ Zolang de ISDE overeind blijft, heeft de techniek het meeste baat bij gemotiveerde en vrijwillige keuzes. Dan wordt er geïnvesteerd in kwaliteit en worden de toch als schaarse monteursuren het meest effectief ingezet.

Niet dat de verplichting ooit gehandhaafd zou worden. De norm zou vooral een ruggensteun moeten zijn in de opschalingsinvesteringen die de industrie moet realiseren om honderdduizenden hybrides klaar te hebben staan. De miljardeninvesteringen zijn ingezet, en nu valt de ruggensteun weg. Hugo de Jonge heeft de industrie op de schommel gezet, heeft het eerste duwtje gegeven, en is daarna verdwenen. Op de schommel wordt nu boos achterom gekeken.

Hard groeien of knetterhard groeien?

Met de rimpelingen van de afgelopen maanden –een dip in de groei– worden de exorbitante groeiperspectieven iets minder hoge groeiperspectieven, met langere terugverdientijden voor die enorme investeringen. En dat is vooral heel vervelend voor partijen met hele ambitieuze groeiagenda’s, en dito investeerders die daar als bijen op honing op af gekomen zijn. Daar staan nu fabrieken stil, of verliezen net aangetrokken accountmanagers hun baan. Ze moeten nu zelf schommelen om vaart te maken.

In feite zijn er twee groeiscenario’s voor de markt van (hybride) warmtepompen. Want linksom of rechtsom: die markt gaat blijven groeien.

• Hard groeien, op basis van organisch groeiende vraag, met gemotiveerde kopers en opdrachtgevers die in vrijheid en in nuance beslissen over de investeringen. Met installatiebedrijven die met relatief korte doorlooptijden genoeg tijd hebben voor vakwerk.
• Knetterhard groeien, op basis van een verplichte route, met beperkte uitvoeringscapaciteit om dit te realiseren. Dus groeien met de wetenschap dat nieuw ontwikkelde producten in korte tijd worden aangesloten door vers opgeleide en omgeschoolde vakkrachten.

De tweede is commercieel interessanter, en levert fraaie transitie-statistiek op; de eerste uiteindelijk degene met de grootste eindtevredenheid, is mijn bescheiden overtuiging. Daarbij: een woningeigenaar die zijn centjes niet in warmtepompen steekt, maar in isolatie, inregelen of ventilatie, wordt nog meer hybride- of all-electric-ready.  Vroeg of laat komt ook hij of zij wel aan de Côte d’Azur. Een kind leer je ook: op de schommel moet je uiteindelijk zélf vaart maken voor het beste resultaat.