Het complete installatieproces digitaliseren, en dan het werk ook nog uit laten voeren door een robot. Kersten Techniek is met de aanschaf van een boorrobot de eerste installateur die de volgende stap zet.
Voor Kersten Techniek is het gebruik van de boorrobot één van de volgende stappen naar het tijdperk Installatietechniek 4.0, een term die het bedrijf zelf heeft gelanceerd. Al tien jaar zet dit in prefab installatietechniek gespecialiseerde bedrijf voor met name de retail en hotels continu in op verdergaande digitalisering van haar productieproces, door 3D-scanning en virtual modellling. Het bedrijf uit Elst is op dit gebied één van de pioniers in de sector. Niet voor niets is Kersten Techniek de eerste gebruiker van de Jailbot, die recentelijk door gereedschappenfabrikant Hilti op de markt is gebracht.
Deze robot automatiseert het zware, repetitieve manueel boren in ruwbouwplafonds voor onder meer het ophangen van prefab elementen voor verlichting, leidingtechniek, kabelbomen, W- en E-modules en regeltechniek. Volgens Hilti zorgt haar nieuwe paradepaardje ervoor dat er sneller, veiliger en schoner (stofvrij werken) gewerkt kan worden, terwijl de installateur of aannemer lichamelijk sterk ontlast wordt met boven-de-schouder werkzaamheden. “Deze ontwikkeling is ontstaan uit een analyse van de werkzaamheden op de bouwplaats. Heel veel tijd gaat verloren met het uitzetten van boorgaten en het boren in plafonds. Bovendien is het één van de meest vervelende klussen op de bouwplaats in verband met de stofvorming en werken op hoogte via een hoogwerker. De Jailbot werkt een stuk productiever en veiliger en is wat ons betreft een volgende stap in de digitalisering van de bouw”, zegt commercieel directeur Maurice Klein van Hilti Nederland.
Robodrill
Helemaal nieuw is een boorplafondrobot overigens niet, want Kersten Techniek werkte al circa vijf jaar met haar eigen vinding Robodrill. Maar vanuit commerciële en financiële overwegingen is het bedrijf uit Elst met dit product gestopt en verder gegaan met de Jailbot. “We waren bezig met de doorontwikkeling van de Robodrill, maar zulke grote investeringen konden wij en onze fabrikant niet ophoesten. Hilti kwam op het juiste moment met de Jailbot op de proppen”, zegt directeur Henk Jansen van Kersten Techniek. “Hilti is een mondiaal opererende organisatie die voor ons nieuwe markten opent, zoals de plafondsysteemfabrikanten, sprinklerleveranciers, enzovoorts.”
Robot is vijf keer sneller: 2000 gaten in vijf dagen
Kersten Techniek heeft de Jailbot tot dusver zes keer bij een project ingezet. De robot bleek vijf keer sneller dan het manueel boren. Met één operator boorde het apparaat 2000 gaten in vijf dagen, terwijl zonder Jailbot er minimaal twee medewerkers nodig zijn voor het uitzetten van de boorgaten en het boren zelf. Weliswaar gaat er meer tijd zitten in de digitale engineering en het transport van de 850 kilo zware machine, maar dan nog werkt de Jailbot effectiever dan op de conventionele manier. De Jailbot is een semi-automatische boorrobot voor plafond-installaties. Het boorsysteem werkt alleen verticaal en kan draadloos werken tot acht uur. Er is een geïntegreerde stofafzuiging en gatenmarkering aan boord. Na het inladen van de 3D-coördinaten vanuit het BIM-model positioneert de bijgeleverde PLT 300 Total Station van HILTI de Jailbot. De robot boort de gaten volgens het digitale boorplan. Samen met Hilti werkt Kersten Techniek naar een lichter, compacter en makkelijker te manoeuvreren boorrobot die bijvoorbeeld ook (semi-)automatisch in wanden en vloeren gaten boort.
Meer assembleur dan monteur
De R&D afdeling binnen Kersten Techniek is al vijftien jaar bezig met het rationaliseren van het productieproces door mechanisering, automatisering en digitalisering van lichamelijk zware en repetitieve taken, zoals – in dit geval – het uitzetten van boorgaten en het boren. “Vergeet niet dat het aantal arbeidskrachten verder afneemt en de nieuwe generatie niet gewend is om een ambachtelijke manier te werken”, vertelt Jansen. “Onze monteurs worden steeds meer assembleur van plug & play elementen. Tien jaar geleden waren onze monteurs nog boos omdat ze dachten dat wij hun brood uit de mond stootten. Maar inmiddels hebben ze gemerkt dat onze vernieuwingen niet wedijveren met menselijke arbeid, maar hen lichamelijk en geestelijk ontlast. Het is in onze markten – onder meer retail en hotels – van belang om heel snel, met een hoge montagekwaliteit en tegen een scherpe prijs een project af te leveren.”
BIM en 3D scanning
Vanuit die oogpunten en het verlagen van faalkosten is het ontwerp- en engineeringsproces bij Kersten Techniek gedigitaliseerd. Engineers en modelleurs van BIM-web – een aparte bv binnen Kersten Techniek – maken 3D-scans van gebouwen en werken 3D-modellen uit in een BIM op bouwkundig, constructief en installatietechnisch gebied. Dat maakt het voor Kersten Techniek mogelijk om veel installatiecomponenten te prefabriceren. BIM-web wil met projectpartners samenwerken vanuit één centraal BIM. Maar regelmatig waant Kersten Techniek zich in dit proces als een soort Don Quichot, want niet alle bedrijven zijn even ver met het integraal bimmen. Henk Jansen vertelt dat veel ketenpartners van Kersten Techniek wel een BIM-visie of protocol hebben, maar het vertalen naar een permanente uitvoering is nog een ander verhaal. “Als een aannemer, installateur, architect of één van onze toeleveranciers niet BIM’t, dan maken we zelf een 3D scan van het gebouw, zodat we er zelf een BIM-model van kunnen maken. Ook kunnen we bij complexe projecten waar afwijkingen mogelijk zijn ten opzichte van het model, een 3D-scan PointCloud maken om het digitale ontwerp te controleren”, voegt directeur Bernard Gijsberts van BIM-web toe.
Exoskelet helpt bij werken boven hoofd
Boor- en montagewerkzaamheden aan het plafond, het inregelen van ventilatiesystemen. Installatiemonteurs voeren vaak repetitieve werkzaamheden uit boven het hoofd. En dat is vermoeiend en kan lichamelijke klachten in de hand werken. Het exoskelet van Hilti gaat op dit moment hard rond in de bouw- en installatiesector. Het hulpmiddel biedt ondersteuning tijdens dit werk. Het exoskelet, ontwikkeld in samenwerking met prothesefabrikant Ottobock, werkt zonder aandrijving. Het weegt minder dan 2 kg en biedt een ondersteuning tot wel 50 N zonder de bewegingsvrijheid te beperken en is eenvoudig aan en uit te trekken.
Vanuit het BIM-model wordt een digitaal boorplan gegenereerd die een-op-een ingeladen kan worden in de aansturing van de boorrobot van Hilti. Daarmee is het uitzetten van de boorgaten ‘kinderspel’ geworden. Maar zo stellen Gijsberts en Jansen: “De absolute toegevoegde waarde van BIM is om beter circulair te kunnen bouwen. Vanuit het model weet je precies welke materialen en grondstoffen er in het gebouw zitten, zodat je een materialenpaspoort kunt maken en daar een restwaarde aan kunt hangen per materiaal”, legt Gijsberts uit.
Tekst: Marcel van Rijnbach
