Geothermie wordt gezien als een van de schoonste en goedkopere bronnen van duurzame warmte. Daarom gaat geothermie een substantiële rol spelen in de energietransitie, aldus TNO. Dat deed onderzoek naar de CO2-uitstoot van geothermiebronnen en warmtenetten. In het whitepaper ‘Duurzaamheid van geothermie in warmtenetten‘ staan de feiten op een rij. De CO2-uitstoot van een geothermiebron is in vergelijking met een cv-ketel op aardgas nu al zo’n 90 procent lager. Een warmtenet met geothermie als bron stoot 60 procent minder CO2 uit.
In het Klimaatakkoord is afgesproken dat de totale CO2-emissie van warmtenetten in 2030 gemiddeld 18,9 kilo CO2 per gigajoule (kg/GJ) mag zijn. Dat is zeventig procent minder dan cv-ketels nu doen (63,5 kg per GJ). In het voorstel voor de nieuwe Warmtewet ligt de norm voor 2030 op 25 kilo CO2 per gigajoule per warmtenet.
Emissies Geothermie
In de whitepaper berekent TNO hoe hoog de CO2-emissie van een geothermiebron en een warmtenet is. Er blijken vier bronnen van CO2 te zijn. De geothermiebron zelf (bijvangst van methaan), de pompen die het warme water omhoog brengen, de bijstook van aardgas op piekmomenten en de compensatie van warmteverliezen in het warmtenet.
Bij de winning van geothermie komt methaan vrij, de zogeheten ‘bijvangst’. Dit wordt verbrand en zorgt voor 2,2 tot 7,4 kilo CO2 per geproduceerde gigajoule warmte (afhankelijk van de aardlaag/reservoir waaruit de geothermie wordt geproduceerd). Ook de pompen die het warme water omhoog brengen stoten CO2 uit. Dat brengt de totale emissie voor de geothermie bron op 4,3 tot 8,6 kg per GJ. Circa 90 procent minder dan de uitstoot van een cv-ketel.
Wettelijke normen
Naast de uitstoot bij de geothermiebron komt er bij een warmtenet met geothermie ook CO2 vrij uit andere bronnen. Bij pieken in de warmtevraag is bijstook met aardgas vooralsnog onontkoombaar. Daarbij komen nog warmteverliezen in het warmtenet die ervoor zorgen dat er meer warmte moet worden onttrokken uit de bron. Dit veroorzaakt op zich geen CO2-uitstoot, maar laat wel de totale emissie van het systeem toenemen.
Maurice Hanegraaf, onderzoeker geothermie bij TNO: “Geothermie is nu al één van de schoonste warmtebronnen voor warmtenetten. Ons onderzoek wijst uit dat met een aantal maatregelen de CO2-uitstoot verder te verlagen is en een CO2-neutraal collectief warmtesysteem mogelijk is.”
Aanbevelingen
TNO doet verschillende aanbevelingen om de geothermiebron en warmtenetten te optimaliseren. Zo kan worden voldaan aan de eisen van Klimaatakkoord en Warmtewet, die op 1 januari 2022 moet ingaan. De belangrijkste opties met betrekking tot de bron zijn het beperken van de bijvangst door bijvoorbeeld her-injectie, opwaarderen tot aardgaskwaliteit of het afvangen van de CO2. In het warmtenet is verduurzaming mogelijk door bijstook met groene alternatieven (zoals waterstof, biomassa of groen gas). Ook specifieke maatregelen om warmteverliezen in het net te minimaliseren helpen hierbij. Frank Schoof, voorzitter van Stichting Platform Geothermie: “Dit rapport laat zien dat warmtenetten met geothermie, met een duurzame aanvulling voor de piekvraag, een warmtenet oplevert dat voldoet aan alle duurzaamheidsnormen. Het onderzoek geeft eindelijk duidelijkheid over het feit dat geothermie een onmisbare component is voor een duurzaam warmtenet.”
TNO houdt donderdag 17 december, om 15.00 uur, een webinar over geothermie als bron voor warmtenetten.
