De geluidseis voor buitenunits van warmtepompen en airco’s gaat vandaag in. Installateurs doen er goed aan om voortaan voor plaatsing van de buitenunit een geluidsberekening te maken, maar die is wel redelijk complex. Uit een rondgang langs installateurs blijkt dan ook dat er waarschijnlijk pragmatisch met de eis zal worden omgegaan.
Volgens de nieuwe geluidseisen mag een buitenunit overdag niet meer dan 45 dB produceren op de perceelgrens met de buren. ’s Nachts geldt een maximum van 40 dB. Installateurs kunnen met een rekentool berekenen hoeveel geluid de buitenunit op de erfgrens maakt en op basis van deze berekeningen besluiten dat de buitenunit verder van de erfgrens af moet staan, dat er een omkasting nodig is, of dat er een stillere buitenunit gewenst is.
Op de blaren zitten
De verantwoordelijkheid voor een opstelling die aan de geluidseisen voldoet, ligt primair bij de eigenaar, zegt Wim Beentjes van akoestisch bureau LBP Sight, dat de rekentool ontwikkelde in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Maar de installateur gaat zeker niet zomaar vrijuit als de buitenunit teveel lawaai blijkt te maken. “Als de eigenaar kan aantonen dat de installateur verkeerd gehandeld heeft, moet die op de blaren zitten.” Als vooraf netjes een berekening is gemaakt, kan de installateur niet veel verweten worden. Overigens is de installateur wel verplicht om de eigenaar te waarschuwen als deze bewust een ‘herriekast’ wil laten installeren.
Toch lijkt het erop dat veel installateurs de berekening alleen zullen maken als het een twijfelgeval is. Bij vrijstaande woningen met grote tuin zal de berekening veelal achterwege blijven. “Wij zullen de rekentool in de basis wel gebruiken, maar we willen het wel praktisch houden”, zegt Stijn Otten van warmtepompinstallateur HeatTransformers. “Wanneer het in een project heel duidelijk is dat geluid geen issue is, dan zullen we die berekening denk ik niet doen.” De realiteit is namelijk, zegt Otten, dat HeatTransformers nauwelijks vragen krijgt over geluid. “En als we al vragen krijgen, dan van de bewoners zelf en niet van de buren.”
Berekening uitbesteden
De geluidseis houdt ook Patrick Schimmel van Schimmel Techniek Duurzame Installaties bezig. “Wij gaan de rekentool zeker gebruiken. Maar het is nog helemaal niet zo eenvoudig en je bent per berekening toch zeker snel al een half uur bezig.” Mogelijk dat Schimmel die berekeningen dan ook gaat uitbesteden aan een adviseur. Dat geldt ook voor Otten: “Bij grotere nieuwbouwprojecten zal er waarschijnlijk een adviseur gebruikt worden, bij particulieren in de bestaande bouw doen we het dan veelal zelf.”
Toch zal bepalen van geluid deels ook fingerspitzengefühl blijven, denkt Piet Duinkerke van DTI Installatiebedrijf. “Je moet mensen zeker wijzen op het geluid van de buitenunit, maar actief bezig met de rekentool ben ik nog niet.” Duinkerke vindt eigenlijk dat je in stedelijke omgevingen waar woningen dichter bij elkaar staan moet streven naar grondgebonden systemen, die geen geluid naar de omgeving produceren. “In een stad als Amsterdam is een buitenunit van airco of warmtepomp meestal geen goed idee.”
Correcte data
Bij de geluidsberekening is het van belang dat de data die leveranciers aanleveren correct zijn. De leverancier moet tenminste het maximale geluidsvermogen vermelden en ook de tonaliteit. Leveranciers krijgen hier veel vragen over, zei Ramon Freriksen van Nathan afgelopen week in het webinar Nieuwe troeven in warmtepompland. “Elke warmtepomp is maatwerk, dus het is echt belangrijk samen goed naar alle omstandigheden te kijken.”
ja het zal wel zo gaan gewoon plaatsen en dan hoor je wel of de buren blij zijn en dan kijk je wel wat je er aan kan doen een decibelletje meer of minder is denk ik niet het probleem lage frequenties DAT is het probleem ik hoor een warmtepomp soms wel op een kilometer afstand in sommige woonwijken hoor ik ze overal om me heen en dat komt omdat ik gevoelig ben voor lage frequenties en dat heb ik te danken aan mijn buren die mijn gehoor geteistert hebben met een warmtepomp (op papier gekregen van mijn KNO arts}
Geluid en geluidsberekening is een apart vak, dat niet even in een rekentooltje valt te vangen. Als eerste indicatie is het wellicht te gebruiken, maar niet voor een definitieve beoordeling.
De leveranciers van de warmtepompen stellen het wel erg eenvoudig voor en komen met reductiefactoren die misschien onder laboratoriumomstandigheden gerealiseerd worden. De praktijk is veel complexer. Zo wordt er geen rekening gehouden als er 2 of meer warmtepompen in hetzelfde woonblok worden geïnstalleerd.
Verder vraag ik mij af wie de norm van 40 dB(A) heeft bedacht. Overdag is dat misschien nog te doen, maar in de nacht is dat veel te veel. Mijn oude en versleten koelkast produceert 35 dB(A) op 3 m, en ik ben blij als die afslaat. Als je dan bedenkt dat je 40 dB(A) onder je slaapkamerraam kan krijgen………
Laten we hopen dat de warmtepomp een tijdelijke oplossing is en er een volwaardig alternatief voor de gasketel komt.