Aan de uitstroom is het nog te zien, maar de instroom van jongeren in de mbo-opleiding voor werktuigbouwkundige installaties groeit. Dat heeft alles te maken met een gunstige arbeidsperspectief en dito beloning voor monteurs. De uitdaging zit echter vooral in behoud van al dat opgeleide talent.
Het AD maakt op Wereld Loodgieters Dag (11 maart) de jeugd lekker met de tarieven die veel installateurs rekenen voor hun klussen. Ook de cao’s voor de installatiebranche zijn na flink soebatten tussen werkgevers en werknemers sterk verbeterd. Een monteur gaat er de komend jaar zo’n 13% op vooruit. Financieel wordt de installatiebranche een stuk aantrekkelijker. Maar er is meer, en dat is zeker ook iets om onder de aandacht te brengen op Wereld Loodgietersdag, de dag dat Nederland de installateur even in de spotlight zet. Brancheverenigingen doen hun best om de sector er zo zonnig mogelijk op te zetten. Terecht ook: want het perspectief als werknemer of ondernemer in de w-techniek is gunstiger dan ooit.
Meer instroom
Techniek Nederland meldt trots dan 4983 jongeren in 2024 kozen voor een mbo-opleiding in werktuigbouwkundige installaties, een toename van 20% in vergelijking met 2020. Doekle Terpstra, voorzitter van Techniek Nederland, is blij met deze ontwikkeling. ‘We zien een herwaardering van modern vakmanschap.’ De cijfers over de laatste vijf jaar, maskeren dat het afgelopen jaar wel een daling gemeten is in de technieksector. Het laatste jaar daalde het aantal techniekstudenten in het mbo: op basis van de voorlopige CBS-data is het totaalaantal techniekstudenten in het mbo in schooljaar 2023/24 met 6% gedaald, stelt Wij Techniek. Niettemin is de de groei in de afgelopen vijf jaar goed nieuws, want de branche heeft het techniekonderwijs jarenlang niet de aandacht gegeven die het verdient.
Ook veel uitstroom
Het is al langer bekend dat de installatiebranche het niet alleen van de aanwas van onderaf moet hebben. Ongeveer tweederde van de mbo-studenten haalt het diploma. De helft van de diplomabezitters verlaat binnen twee jaar alweer de branche. Samen met het aantal mensen dat met pensioen gaat, is het dichthouden van de achterdeur nog wel een groter aandachtspunt dan het werven aan de voorzijde. De meeste instroom komt vanaf de zijkant, lees: mensen die op latere leeftijd kiezen voor de installatiebranche. 72% van de instroom is zij-instroom. Het is dan ook niet gek dat veel installatiebedrijven veel geld en energie steken in het zelf opleiden van vakmensen, in samenwerking met onderwijspartijen.
Om mensen te behouden werkt de traditioneel georganiseerde sector aan het imago. Moderne arbeidsvoorwaarden, zoals flexibiliteit, parttime werken, en het streven naar meer diversiteit staan hoog op de agenda in de sector. Desondanks is de praktijk nog dat de installatiewereld een mannenwereld is, die in vergelijking met andere sectoren nog uitdagingen heeft om er aantrekkelijk bij te staan.
Werk genoeg: monteur heeft de keus
Dit staat weer haaks op het maatschappelijk belang: de verduurzaming van Nederland, de woningnood en de behoefte om water en energie te besparen, zorgen ervoor dat er werk genoeg is. Ondernemers maken meer winst dan ooit, al is de verwachting dat die ronkende cijfers dit jaar stabiliseren. Het structurele tekort aan vakkrachten tikt inmiddels de 30.000 aan, meldt Techniek Nederland. De groei van de sector is daarmee sterker dan ooit afhankelijk van de mate waarin vacatures vervuld kunnen worden.
Aantallen bedrijven gegroeid
Het ANP meldt dat het aantal installatiebedrijven in 10 jaar tijd met 60% gegroeid is naar 11.097 bedrijven. Bron van die cijfers is het aantal Kamer van Koophandel inschrijvingen. Daar zitten dus ook de grote groep zelfstandige installateurs bij. Binnen het mkb-bedrijf is op dit moment juist een schaalvergrotingsslag gaande: veel middelgrote bedrijven worden overgenomen door grote landelijk opererende (groepen van) installatiebedrijven. Een betere graadmeter is de omzet: die stijgt ook maar minder hard. De totale omzet van installateurs en technisch dienstverleners nam toe van 21 miljard euro in 2018 tot 33 miljard euro in 2023. De afgelopen zes jaar is de omzet dus met ongeveer 10% per jaar gestegen. Het aandeel installatietechniek in de bouw van een gemiddelde woning of kantoor groeit nog steeds elk jaar.
