‘Producenten verantwoordelijk maken voor circulariteit’

Producenten van ketels, warmtepompen, ventilatiesystemen en andere installatietechnische apparatuur moeten meer aandacht besteden aan circulair ontwerp.

Dat zegt een consortium van adviesbureaus, dat in opdracht van het ministerie van Economische Zaken onderzoek deed naar circulaire energierenovaties.

Belangrijk onderdeel van het onderzoek richtte zich op aanpassingen aan de Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV). De UPV is set verplichte regels die ervoor zorgen dat producenten (dat zijn fabrikanten en importeurs) verantwoordelijk zijn voor het inzamelen en hergebruiken van het afval van die producten. Producenten uit de installatiesector hebben deze verantwoordelijkheid gedelegeerd aan een collectieve organisatie, stichting OPEN.

‘Laagwaardige recycling’

Volgens de onderzoekers is de UPV nu echter niet goed vormgegeven. “De focus ligt op dit moment op inzameling en laagwaardige recycling, en er ontbreken prikkels die leiden tot duurzame of circulaire ontwerpkeuzes.” Dit terwijl een circulair ontwerp kan leiden tot ruim 60% milieu-impact-reductie van installaties, zo stellen ze. Niet een goede verwerking, maar goede producten moeten de norm worden, vinden de onderzoekers. Om de milieu-impact van installatietechniek te verlagen zullen er naast verbeteringen in het gebruik en de verwerking einde leven ook essentiële verbeteringen aan de producten zelf doorgevoerd moeten worden.

Het rapport van het consortium komt niet uit de lucht vallen, want aanpassing van de UPV staat ook hoog op de agenda van beleidsmakers en de politiek. Zo schreef in oktober vorig jaar staatssecretaris Vivianne Heijnen van Verkeer en Waterstaat: “UPV is een instrument gericht op de afvalfase, wat het beperkt geschikt maakt om bijvoorbeeld eisen te stellen aan producten die in de handel worden gebracht.” Toch, zo gaat ze verder “wil ik kijken op welke manier binnen de reikwijdte van het instrument UPV toch meer circulaire prikkels kunnen worden opgenomen.”

Tariefdifferentiatie

Hierbij wordt door de staatssecretaris aan twee richtingen gedacht. Ten eerste doelstellingen opnemen voor de ‘hogere’ circulaire strategieën, zoals hergebruik, reparatie, preventie en het gebruik van gerecycled materiaal en ten tweede verdergaande toepassing van tariefdifferentiatie in UPV’s ten gunste van duurzamere producten, bijvoorbeeld door korting op of vrijstelling van de UPV-bijdrage voor duurzamere producten.

Het onderzoeksconsortium bestond uit: Stichting W/E Adviseurs, TU Eindhoven, Metabolic, Nibe, Nieman, Marjet Rutten, Alba Concepts, LBP | Sight, SGS Search, TU Delft, DGBC, Circular Catalyst en Copper8.