Seizoensbuffer maakt dorp zelfvoorzienend

Collectoren op de daken, seizoensbuffer in de grond, een afleverset in plaats van de cv-ketel, en warmwater-aanvoer via de voormalige rookgasafvoer. De eerste 8 woningen en een voormalige school in het dorp Nagele zijn van het aardgas af. Straks moet het hele dorp zelfvoorzienend worden.

Nagele, een bijzonder dorp in de Noordoostpolder met ruim 1900 inwoners, wordt één van de eerste zelfvoorzienende dorpen van Nederland. De bijzondere jaren ’50 architectuur van het dorp, veel rijtjeswoningen met platte daken en veel ruimte, maken een collectieve aardgasloze energievoorziening mogelijk. Hiervoor is in het dorp een energiecoöperatie opgericht.

Warmtebuffer

De basis van de energievoorziening voor de 8 woningen is de warmtebuffersysteem onder de grond. Dit pyramidevormige buizensysteem slaat verwarmd water op dat met name in de zomer wordt opgewekt.

Er wordt een balans gemaakt tussen opwekking, opslag en gebruik van energie over het gehele jaar. Die energie wordt op de platte daken opgewekt met zonnecollectoren. Het opslagsysteem, het zogeheten HoCoSto-systeem is al vaker toegepast. Onder meer bij deze proefwoning in Helmond en bij dit kindcentrum in Boekel. In dit premium-artikel meer achtergrond over dit project en de techniek

Afleverset

De collectoren leveren warmte aan de buffer. De buffer levert hoge temperatuur warmte aan een warmtenet voor de 8 woningen. In de woningen is de cv-ketel vervangen door een distributieset. Het benodigde leidingwerk gaat niet door de grond maar wordt over de platte daken gevoerd, en via de voormalige rookgasafvoer in de woningen geleid. Hierdoor is er nauwelijks graaf, hak of breekwerk nodig geweest en bleef de overlast voor de bewoners beperkt. Ook het afgiftesysteem van de woningen kon gewoon intact blijven. Het warmtebuffer systeem is een ontwerp van de vier partijen Sacon (architect), BOOM (Milieuservices), HoCoSto (warmteopslag) en INNAX (Energie ingenieursbureau). De techniek won het van bijvoorbeeld elektrische oplossingen met warmtepompen. Het systeem heeft wel collectieve elektrische warmtepompen als back-up, en voor de paar weken per jaar dat de seizoensbuffer wat ondersteuning nodig heeft.

Behoud van architectuur

Omdat Nagele een dorp is met grote architectonische waarde, is de ondergrondse buffer volledig onzichtbaar gemaakt. Ook de regeltechniek en de collectieve warmtepompen zitten in een ondergrondse voorziening. De collectoren zijn zo vlak op de daken gelegd dat ze nauwelijks waarneembaar zijn.

Ook PVT-panelen

Uiteindelijk moet het hele dorp zelfvoorzienend worden. Eerder al werden een zestal woningen voorzien van een individuele installatie: hier is ook gebruik gemaakt van het dak als bron voor de warmtepomp, maar wordt de energie niet centraal opgeslagen maar per woning. Hiervoor is in elke woning een water/water-warmtepomp geplaatst. De opwekking gebeurt met PVT-panelen. Dit zijn panelen die zowel thermische energie (bron warmtepomp) opwekken, als stroom via pv-cellen.