Consumenten worstelen met onderhoud aan een warmtepompinstallaties. Nieuwbouwwoningen worden opgeleverd zonder servicecontract, en installateurs zijn niet happig om onbekende installaties in onderhoud te nemen. Dit begint te wringen nu de vraag naar onderhoud stijgt, maar de capaciteit bij installateurs beperkt is.
Vereniging Eigen Huis heeft bijna 2000 reacties gekregen toen zij een meldpunt over warmtepompen opende. De meeste gaan over volledig elektrische installaties in nieuwbouwwoningen. Na oplevering wordt door de woningeigenaar of bouwer niets geregeld voor onderhoud. Nadat de garantietermijnen verlopen zijn, is het voor huishoudens lastig om een installateur te vinden die de installatie wil onderhouden. Dat heeft ook met capaciteit te maken; installatiebedrijven hebben het druk, kampen met een tekort aan monteurs en hebben vaak de luxe om keuzes te maken in werk dat ze oppakken
Buitendeel op het dak
Dan blijkt dat bedrijven kritisch zijn op welke installaties ze wel of niet in onderhoud nemen: de plek van het buitendeel is een factor: installateurs zonder hoogwerker kruipen bijvoorbeeld niet snel een dak op om een buitenunit te onderhouden of repareren, ervaart ook Eigen Huis uit de meldingen die ze krijgen. Tegenwoordig worden buitenunits –uitzonderingen daargelaten- vaker alleen nog maar op het dak geplaatst, wanneer ze van binnenuit bereikbaar zijn, een duidelijke voorkeur van de branche.
Veel merken
De warmtepompmarkt bestaat uit meer dan 200 merken in de ISDE-subsidie; de afgelopen jaren proberen veel (nieuwe) merken en bedrijven te profiteren van een markt die jaarlijks met tientallen procenten groeide. De markt is dusdanig versnipperd, dat installatiebedrijven selectief zijn in welke merken warmtepompen zij wel of niet willen of kunnen onderhouden, bijvoorbeeld vanwege de beschikbaarheid van service-onderdelen of kennis van monteurs. Vereniging Eigen Huis en Techniek Nederland wijten de problemen aan ‘onvolwassenheid’ van de markt. Volgens installateurskoepel Techniek Nederland is het gros van de installateurs altijd wel genegen om zelf gerealiseerde warmtepompinstallaties in onderhoud te nemen, wanneer de consument dat wenst. “Daar is dan ook de capaciteit voor.”
Contract opgezegd
Bij hybride warmtepompen speelt ook nog eens het verhaal dat veel consumenten buiten het cv-onderhoudsbedrijf om een warmtepomp aan hun installatie hebben laten knopen. Dit zorgt voor spanningen met het bedrijf dat ketels onderhoudt: bestaande servicecontracten worden hierdoor ontbonden. Hier schreef Installatie.nl dit najaar dit artikel over. Cv-ketel onderhoud mag enkel uitgevoerd worden door CO-gecertificeerde bedrijven.
Meestal niets geregeld
In de nieuwbouw wordt in 18% van de gevallen een onderhoudscontract aangeboden. Bij hybride warmtepompen is dit 24%, blijkt uit de steekproef van Eigen Huis. In het merendeel van de gevallen wordt er niets geregeld, terwijl ook warmtepompen door fabrikanten voorgeschreven onderhoud nodig hebben. Woordvoerder Esther Dijk van Techniek Nederland: “Bij nieuwbouw ligt een taak voor bouwers en ontwikkelaars om goede afspraken te maken over de installaties over de totale technische levensduur. Verder dient de keten kopers goed voor te lichten over benodigd onderhoud.”
Bewoner wil onderhoudscontract
Volgens Vereniging Eigen Huis is voor veel woningbezitters onduidelijk wat er eigenlijk nodig is aan onderhoud. Bij twee derde van de melders is niks geregeld qua onderhoud, terwijl 73% juist graag een onderhoudscontract wil. Veel consumenten denken dat een warmtepomp meer onderhoudsvrij is dan in werkelijkheid blijkt. Dat is in vergelijking met een cv-ketel misschien wel zo, maar ook een warmtepomp verdient periodieke inspectie op werking, en een buitendeel moet gereinigd en gecontroleerd worden. Daar ligt een uitdaging: in communicatie naar eindgebruikers, maar ook in het businessmodel van installatiebedrijven.
Nieuwbouw-onderhoud nieuwe markt
De onderhoudsmarkt voor warmtepompen is op deze schaal relatief nieuw. Sinds 2018, toen nieuwbouw met gasketels niet meer was toegestaan, is de markt voor warmtepompen explosief gestegen. De onderhoudsmarkt volgt daar achteraan. Woordvoerder Esther Dijk van Techniek Nederland herkent de uitdaging voor installateurs. “Maar het is ook de verantwoordelijkheid van huiseigenaren om in zee te gaan met bedrijven en merken die niet alleen een voordelige installatie leveren, maar ook service en onderhoud kunnen leveren.” De branche zet vol in op meer warmtepompmonteurs, maar die aanwas loopt niet in lijn met de vraag.
Herwaardering onderhoudscontract
Onder meer gedreven door CO-certificering, lijkt er een herwaardering te komen voor het klassieke onderhoudscontract, waarbij een huiseigenaar tegen een bedrag per maand verzekerd is van voorgeschreven onderhoud en hulp bij storingen. De afgelopen jaren is in de branche wel een kentering zichtbaar: grootschalig service en onderhoud van verwarmingsinstallaties is het terrein geworden van specialisten. Ongeveer de helft van de verwarmingsinstallaties valt op dit moment in het beheer van grote landelijk opererende service-organisaties.
Servicecontract standaard aanbieden
Eigen Huis wil in gesprek met de branche over onderhoud aan warmtepompinstallaties. Wat de vereniging betreft moet elke koper van een nieuwbouwwoning een aanbod voor een onderhoudscontract krijgen, en moet beter vastgelegd worden welk onderhoud een installatie behoeft. Dat is koren op de molen van Techniek Nederland, dat al langer pleit voor een meer verplichtend karakter van onderhoud aan woonhuisinstallaties; of het nu gaat om de meterkast, de cv-ketel of de warmtepomp. Ook moeten er meer monteurs en bedrijven komen die onderhoud aan warmtepompinstallaties uit kunnen voeren. Dat is een open deur: de installatiebranche kampt al jaren met een tekort aan vakmensen.
